زرشک پفکی قائنات بهدلیل فرآوری خاص و کیفیت مرغوبش معروف است، اما چندرنگ بودن آن در بازار عمدتاً ناشی از عوامل زیر است:
🔍 1. تفاوت در فرآیند خشک کردن
- خشک کردن ایدهآل (سایهای): زرشک پفکی مرغوب در محیطهای سرپوشیده و با تهویه مناسب، بهصورت آویزان خشک میشود. این روش 4–6 ماه طول میکشد و رنگ قرمز روشن و بافت پفکی را حفظ میکند 137.
- خشک کردن نامناسب: اگر زرشک در معرض نور خورشید یا رطوبت بالا خشک شود، رنگ آن به قهوهای، سیاه یا زرد تغییر میکند و حالت لهشدگی پیدا میکند 13.
⚖️ 2. میزان رطوبت و شرایط نگهداری
- رطوبت بیش از حد (بالای 19٪) باعث کپکزدگی و تیرگی رنگ میشود. برعکس، رطوبت خیلی کم (زیر 16٪) سبب چروکیدگی و تغییر رنگ به بور یا قهوهای میگردد 7.
- نگهداری نادرست (مثلاً در محیط مرطوب یا بدون تهویه) نیز رنگ زرشک را تیره میکند 7.
🧪 3. اختلاط محصولات یا افزودنیها
- برخی فروشندگان زرشک پفکی درجه یک را با انواع پایینتر (مثل دانه اناری یا زیرتالاری) مخلوط میکنند تا هزینه تولید را کاهش دهند، که منجر به تنوع رنگ میشود 6.
- افزودن روغن برای جلادهی به ظاهر زرشک نیز رنگ آن را تیره میکند و حتی ممکن است باعث فساد زودرس شود 7.
📦 4. درجهبندی کیفی متفاوت
زرشک پفکی بر اساس کیفیت به سه دسته تقسیم میشود:
- درجه یک: رنگ قرمز روشن و یکدست، دانههای درشت و بدون نقص.
- درجه دو: رنگ نسبتاً تیرهتر یا دانههای ریزتر.
- زیرتالاری: کیفیت متوسط با رنگ غیریکنواخت که معمولاً ارزانتر است 6.
🧩 5. تقلبات در بازار
- تزریق آب به زرشک برای افزایش وزن، که موجب کدر شدن رنگ و کاهش ماندگاری میشود 7.
- عرضه زرشکهای کهنه یا فاسد با رنگ تیره بهجای محصول تازه 67.
راهکار تشخیص زرشک مرغوب:
- تست رنگ و ظاهر: زرشک پفکی اصل باید رنگ قرمز روشن (شبیه خون)، دانههای درشت و یکدست، و بدون برگ یا خاشاک باشد 7.
- تست رطوبت: زرشک نباید بهراحتی خرد شود (نشانه خشکی زیاد) یا هنگام فشار دادن آب دهد (رطوبت بالا) 7.
- تست افزودنیها: با ریختن زرشک در آب، اگر لکههای روغن روی آب ظاهر شد، نشانه افزودن روغن غیرمجاز است 7.